– Sizin de bir startup (girişim) başlatmak için yeni bir fikriniz mi var?
Harika!
Tabii ki yalnız değilsiniz!!
Şu anda, yirmili yaşlarındaki insanların yaklaşık %63’ü ya yeni fikirlere sahip, ya da yeni bir işletme kurmak istiyor.
– Şu anda bir işletme sahibi misiniz?
Tebrikler!
Siz de yalnız değilsiniz.
Amerika’da her gün yaklaşık 12.000 işletme faaliyete başlıyor. Bu, her yıl yalnızca Amerika’da yaklaşık 4 milyon 400 bin işletmenin faaliyete geçtiği anlamına geliyor!!!
– Ne güzel! Yatırımcı ve sermaye bulma aşamasına geldiniz mi?
Peki sonra ne olacak?
Başınıza gelebilecek en muhtemel senaryo, girişiminizi mahvetmeniz olacaktır!!
Bunlar Kim Hvidkjaer’in “Startupınızı nasıl mahvedebilirsiniz” adlı kitabının ilk cümleleridir. Kim Hvidkjaer kitabın daha en başında startplar hakkında bazı korkunç istatistikler veriyor ve şöyle diyor:
- Startupların %90’ı başarısız oluyor.
- Startupların %67’si yatırımcı ve sermaye bulma aşamasında tıkanıyor ve başarısız oluyor.
- Donanım girişimlerinin %97’si yok oluyor veya zombilere dönüşüyor.
Bu istatistikler, günümüzde girişim dünyasında yaşanan deneyimler ve olaylarla birlikte sizi biraz düşündürmeli. Biraz beklemek ve bu makaleyi okuyana kadar sabretmekte ve acele etmemekte fayda var.
Bir işletme başlatmanın, özellikle de yeterli bilgi ve planlama olmadan başlamanın başarıya ulaşmayacağını bilmelisiniz. Kendi girişiminize başlamadan önce, mümkün olduğunca fazla bilgi edinmelisiniz.
Table of Contents
Girişim kavramının uzmanlar tarafından incelenmesi
Girişim için birçok kavram tanımlanmıştır. Bu kavram hakkında birçok yanlış anlama mevcut. İlk olarak, startup’ın ne olmadığını ve bu konuda ne gibi yanlış anlamalar olduğunu incelemekte fayda var.
- Yeni kurulan her işletme bir starup değildir.
- Büyüyen, para kazanan ve pazarda yeri olan olan her işletme, bir startup değildir.
- Farklı sorunları ve ihtiyaçları çözmek için yaratıcı fikirler veya yeni yollar sunmayan bir işletme bir girişim değildir.
- Oyun odası ve fikir odasına sahip olmak girişim anlamına gelmez.
- Pahalı cihazlar satın almak ve göz alıcı ofislere sahip olmak girişim anlamına gelmez.
Bu durumda startup olarak aklımızda olan işletmeler listesini filtrelememiz gerekiyor. Örneğin, online bir mağaza oluşturan biri, bir girişimci değildir. Sadece yeni bir işletme sahibidir ve yeni ürünler veya hizmetler sunmak için yeni bir fikir bulduğunda bir girişim türüne dönüşecektir. Bu kavram, birçok girişime benzer Türk işletmeleri gerçek girişimler listesinden çıkarır.
Girişimler, genellikle bir veya daha fazla sorunu çözmek için teknolojinin imkanlarını kullanarak ihtiyaçları karşılayan yaratıcı fikirlerdir.
Startup için temel bir tanım sunmak istiyorsak şöyle söyleyebiliriz:
“Startup, dünyayı değiştirmek isteyen ve bunu özel olarak hazırlanmış ve planlanmış ölçümlerle ilerletmek isteyen bir işletme türüdür. Startupların kurucuları, topluma daha önce sahip olmadığı bir şey vermeyi, halka sunulabilecek ve iyi bir yatırım geri dönüşü olan muhteşem bir değer yaratmayı umuyorlar.”
Bu tanıma dayanarak yıllık kar oranlarına ve 5 yıldan az olan ömürlerine göre Uberin girişim olduğunu söyleyebilir miyiz?
Veya bir ara sokakta yeni açılan bir mağazaya startup diyebilir miyiz?
Ancak bu alandaki uzmanların girişimin tam tanımı üzerinde bir anlaşmaya varamadıklarını ve uzmanlardan her birinin girişimin farklı bölümlerini önemli gördüğünü de bilmelisiniz. Örneğin, Techcrunch’ın yazarı Alex Wilhelm, girişim kavramını tanımlamak için 50-100-50 kuralını tanıtıyor ve şöyle diyor: İşletmeniz önümüzdeki 12 ay içinde 50 milyon dolar fazla gelire sahipse, yaklaşık 100 veya daha fazla çalışanı varsa ve kağıt üzerinde 500 milyon dolardan fazla değere sahipse, bu işletmeye girişim denebilir.
Veya WhatsApp’ın genel müdürü, bir girişimin belirli bir zihniyet ve fikir haline sahip olmak anlamına geldiğine inanıyor.
Son olarak Business Insider, “Bir girişime sahip olmak, her an başarısızlığa veya başarıya yol açabilecek bir duygu çarkıfeleği üzerine binmek demektir” diyor.
Ancak tüm bu tanım ve kavramlarda göze çarpan önemli nokta, bir girişimin ölçüm yapabilmesi gerektiğidir; Bu sayede topluma daha önce kimsenin kazandırmadığı bir değer katılabilir ve girişimden daha önce kimsenin alamadığı bir yatırım geri dönüşü alınabilir.
Startup türleri
Sartup türlerini sınıflandırmanın farklı yolları var. Fikrinizin hangi girişim türüne ait olduğunu anlayarak, büyümesi için daha iyi bir planlama yapabilirsiniz.
- Büyük kurumsal girişimler: Büyük ve önemli şirketlerin ayakta kalabilmek için yaratıcı fikirler sunmaları ve yeni ürünler piyasaya sürmeleri gerekiyor. Sonuç olarak, bir girişim yapmaları gerekiyor; bazen bu girişimler firmaya bağlı büyük bir şirketin kurulmasına yol açıyor.
- Ölçeklenebilir girişimler: Bazı fikirler küçük ölçekte başlar ancak genelleştirilebilir. Örneğin Google, ilk başta web tabanlı küçük bir arama motoruydu, ancak bu ölçeklenebilir fikir, sonunda dünyanın en yaygın kullanılan arama motoru haline geldi.
- Yaşam tarzı girişimcilikler: Bazı insanlar yaşam tarzlarını bir girişimciliğe dönüştürüyor. Örneğin vejeteryan olan bir kişi, vejetaryenler için gerekli ürünlerin tedarik edilmesi zincirinde bir çok yeni fikir üretebilir ve bir girişim başlatabilir.
Bu kategoride yer alan satınalınabilir veya sosyal modeller gibi başka tür girişimler de var. Bazı girişim türleri finansal amaçlarla sınırlı değildir; Örneğin, Mahak projesi sosyal bir işletme olarak kuruldu.
Bir girişim yapmanın kuralları ve ilkeleri nelerdir?
Girişim, zihinsel çerçeveden dışarı çıkma oyunudur, ancak bu, ilkeler ve kurallar olmadan çalışılması gerektiği anlamına gelmez. Girişim yapma ilkelerine uymadan bu alana giren kişiler, genellikle sermayelerini ve zamanlarını boşa harcarlar ve piyasadan bir başarı edle etmeden ayrılırlar.
Aşağıda girşimin en önemli ilkelerinden 10’una değineceğiz.
- Müşterileri tanımlayın ve pazar araştırması yapmadan ürün sunmayın.
- Koçluk yardımı alın ve alanınızda profesyonel olan birinden size rehberlik etmesini yol göstermesini isteyin.
- Fikirlerinizi yabancılarla paylaşmayın.
- Bir istikrar seviyesine ulaşır ulaşmaz fikrinizi ve firmanızı kaydettirin.
- Liderlik yöntemlerini ve takım oluşturma becerilerini öğrenin.
- Yatırım artırma sözleşmeleri, marka tescili, istihdam vb. işletmenizin kurallarını öğrenin.
- Adım adım ilerleyin ve her aşamada elde ettiklerinizi değerlendirin.
- Öğrenmeyi unutmayın.
- Rakiplerinizi analiz edin, rekabet avantajı sağlayın ve müşterilerin neden rakiplerinizden alışveriş yaptıklarını inceleyin.
- Elinizdeki tüm imkanları kullanın, ancak asıl odak noktanız olmayan konulara fazla para harcamanıza gerek yok.
Bu ilkeleri göz önünde bulundurmak, bir girişim yapma yolu klavuzunun en önemli parçasıdır. Bazı girişimciler başlangıçta girişim yapmanın temellerine dikkat eder ve hepsi hakkında bilgi edinir, ancak iş ilerledikçe ve zorluklarla karşılaştıkça ilkeleri unutur ve başka yönlere dağılır.
Startup kurma adımları nelerdir?
Çeşitli girişimlerin başlatılma yöntemleri farklıdır. Bu nedenle girişimciliğin adımlarının tam olarak ne olduğunu belirlemek mümkün değildir. Örneğin, bazı girişimler, sundukları fikirleri ve yenilikleri korumak adına ilk aşamalardan itibaren patente ihtiyaç duyarlar. Diğerleri ise, resmi kayıt işlemlerini bir işletmeye dönüştükten sonraya erteleyebilirler.
-
Startup için fikir bulmak
Fikir, bir girişim mi veya normal bir işletme mi kurmak üzere olup olmadığınızı belirleyen ilk şeydir. Girişim fikri, bir teori sunup onu bir işe dönüştürmekle sınırlı değildir. Fikir, pazarın ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirilmeli, incelenmeli ve değiştirilmelidir.
-
Pazar araştırması yapmak
Sizce girişimciliğe adım atmanın en önemli aşaması nedir? “Eric Ries’ın Lean Startup” yönteminin tarafdarı olmanız veya “Bill Aulet’in 24 steps to a successful startup” yöntemini tercih etmenizin bir önemi yok. Birinci adım, fikrinizin veya ürün numunenizin piyasada kabul göreceğinden emin olmaktır. Zamanınızı ve finansal yatırımınızı, piyasaya sunduktan sonra hayalinizdeki potansiyel müşterilerinizin ihtiyaçlarını karşılamayan bir ürünü üretmek için harcayamazsınız.
Fikrinizi, en kısa sürede çevrenizdekiler ve arkadaşlarınızın dışında başka topluluklarda denemeniz ve doğrulamanız gerekir. Bu işleme konsept değerlendirme (Concept Testing) denir. Bu, bir ürünü piyasaya sunmadan önce potansiyel müşterilerin o ürüne olan tepkisinin değerlendirilmesi anlamına gelir.
Pazar araştırması veya konsept değerlendirmesi, bir girişimciliğin en önemli adımlarından biridir. Hedef kitle pazarını değerlendirmeden, fikrinizi ticarileştiremezsiniz. Pazar araştırması yapmanın farklı yolları vardır, ancak en hızlı ve en kolay yolu online anketler kullanmaktır. Online anket ile kullanıcılar, girişimlerle ilgili farklı alanlardaki sorularınızı yanıtlayacaktır. Sonuç olarak, girişimcilik yolunun detaylarını belirlemenize ve işletmenizi geliştimenize yardımcı olacak yararlı veriler elde edeceksiniz.
Porsline bu süreci basitleştirmek için, profesyonel pazar araştırması anketini sunar. Bu araç, pazar araştırması için hazır birkaç örnek anket içerir ve birçok startup tarafından kullanılmıştır. Porsline’ın bu yazılımı ile, pazar araştırmasının maliyetinden ve zamanından tasarruf edeceksiniz ve bu işlemi deneme yanılma gerekmeden profesyonelce yapacaksınız.
-
Startup için kapsamlı ve eksiksiz bir plan oluşturmak
Girişim fikrini kağıt üzerine yazmadığınız ve bu fikirle ilgili temel soruları cevaplamadığınız sürece, nereden başlayacağınızı ve oraya hangi yoldan ulaşacağınızı çözemezsiniz.
Genellikle herhangi bir işe başlamak için bir iş planı veya business plan yapılır. İş planı genellikle her kurumun hedeflerini, misyonunu, vizyonunu, mali durumunu, pazarlama hedeflerini ve daha fazlasını belirttiği bir belgedir. Ancak girişimin ilk planlamalarını yapmak için Ash Maurya, daha hızlı, daha verimli, daha kısa ve taşınabilir olduğu için iş planı yerine yalın kanvas iş modelini kullanmayı önerdi.
Yalın kanvası iş modeli, hedef pazarınızın ne olduğunu, ürününüzün özelliklerini, rakiplerinize göre sahip olduğunuz avantajları, girişimin karşılaşacağı zorlukları ve bu zorlukların nasıl çözülebileceğini belirler. İş kanvasını kullanarak, startup için önünüzdeki yol hakkında kapsamlı bir görüşe ulaşacak ve çeşitli konular sizin için netleşecektir. Hareket edilen yönün belli olması, bir işletmenin büyüme sürecinde önemli bir rol oynar.
Pazarı, hedef kitleyi ve rakipleri tanımak yalın kanvasın ön şartları arasındadır. Kanvası yazmak için gerekli olan verilerin çoğu analitik şekilde ve araştırma yaparak toplanmalıdır. Bu bilgilere ulaşmak için işe koyulmanız, uygun bir anket oluşturmanız ve hedef pazardan sorularınızı yanıtlamasını istemeniz gerekir. Bilgi topladıktan sonra piyasa hakkında kapsamlı bir görüşe ulaşacak ve yalın kanvasta olan soruları doğru bir şekilde cevaplayabileceksiniz.
-
Minimum kabul edilebilir ürünü üretmek ve sunmak (MVP)
Girişiminiz yeni bir ürün sunuyorsa, yalın kanvası oluşturmayı tamamladıktan sonra ürününüzün minimal bir numunesini tasarlamanız gerekir. Bu numunenin mükemmel ve kusursuz olmasına gerek yoktur ve mümkün olan en kısa sürede yapılması iyi olacaktır. Bu numunenin piyasaya sürülmeyeceğini ve onu geliştirme fırsatınız olduğunu unutmayın. Birçok işletme nihai ürün üretimine varmadan önce ondan fazla prototip üretir.
Pazar araştırmanızın ve tahminlerinizin doğruluğunu ölçmek için minimum numunenizi hedef pazarın bir grup üyelerine sunabilirsiniz. Bu gruplar tanıdıklarınız veya ürününüzü ücretsiz olarak kullanabilecek kişiler olabilir.
-
Yatırım bulmak ve pazara girmeye hazırlanmak
Prototipi üretip test ettikten sonra pazara girmekten sadece bir adım uzaktasınız. Bu aşamada numuneniz piyasaya sürülmek üzere hazırlanmalı ve nihai tüketicinin dikkatini çekmelidir. Bu aşamada aşağıdaki sayacağımız adımları yapmanız gerekmektedir.
- Ürününüz ve işletmeniz için bir isim seçin, logo sipariş edin ve domain satın alın.
- Pazarlama araştırması yapın.
- Dağıttığınız anketlerin sonuçlarına göre ürünü nihai hedef kitleye sunmak için hazırlayın.
- Ürün için pazarlamaya yapmaya başlayın.
Girişimin başlatılmasını, bir geminin inşa edilmesi ve denize indirilmesi gibi düşünürsek, beşinci aşama, inşaatçıların gemiyi denize ittikleri zamandır. Bu aşama, bir girişimin en zor adımlarından biridir ve birçok zorlukla karşılaşır.
-
Araştırma ve anketler yardımıyla performans analizi
MVP’nin sunulduğu andan itibaren performans değerlendirmesi başlamalı ve işletmeniz piyasada aktif olduğu sürece devam etmelidir. Performans analizi, zayıf yönleri bulmak ve gidermek, güçlü yönlerin incelenip güçlendirilmesi ve müşteri memnuniyeti ölçümü başarılı işletmelerin daimi planları arasında yer almaktadır.
Ürünü piyasaya sürdükten sonra da, müşterilerin ürün hakkındaki düşünceleri dikkate alınmalı ve gerekirse ihtiyaçlarını tam olarak karşılayacak şekilde değişiklikler yapmalısınız. Örneğin, her alışverişten sonra müşterilerinizden anketinize katılmalarını ve ürünün avantaj ve dezavantajlarını belirtmelerini isteyebilirsiniz. Böylece, hem müşteriler onların fikirlerine önem verdiğinizi görecek ve size sadık kalacak, hem siz işin kusurlarını öğrenip ortadan kaldırabileceksiniz.
Ürün performans analizi anketleri, çeşitli alanlarda yapılmalı ve müşterilerin ürünle ilgili düşüncelerini incelemekle sınırlı kalmamalıdır. Bir girişim büyüyüp işletmeye dönüştüğünde, kurum içi anketlere de ihtiyaç duyacaktır. Yöneticiler, her koşulda kurumun, ürünün ve çalışanların performans analizine dikkat etmelidir. Çeşitli alanlarda düzenli değerlendirmeler yaparak performans analizi için gerekli verileri toplamalı ve gelişim göstergelerini güncel bilgilerle ölçmelidirler.
Pazar araştırması, bir startup fikrinin başarılı veya başarısız olacağını tahmin etmenin yolu
Bir girişimcilik yapıldığında, başarılı veya başarısız olacağı net bir şekilde tahmin edilemez, ancak başarı olasılığı artırılabilir. Daha önce de belirttiğimiz gibi, bir girişim başlatmanın aşamalarından biri, farklı şekillerde yapılan ve çok önemli olan pazar araştırmasıdır. Bir makalede, pazar araştırması hakkında detaylı olarak bahsettik ve bunun için mevcut olan yöntemleri inceledik.
Pazar araştırması yardımıyla hedef kitlenizin personasının ne olduğunu, özelliklerini, ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaçların sizin istediğiniz yöntemle karşılandığında bu durumdan memnun olup olmayacaklarını öğreneceksiniz. Basit bir ifadeyle, pazar araştırması kullanarak müşterilerin sizin yeni hizmetleriniz ve ürünleriniz için para harcayıp harcamayacaklarını öğreneceksiniz. Cevap hayır ise, müşterileri satın almaya ikna etmek için ne gibi değişiklikler yapabileceğinizi incelemeniz gerekir. Bazen fikirde yapılan küçük bir değişiklik, startupın kaderini değiştirebilir.
Girişim başlatma kontrol listesi
Makalenin bu bölümünekadar girişimler ve startuplar hakkında bilmeniz gereken her şeyi inceledik. Bu bölümde, ne yaptığınızı ve ne yapmanız gerektiğini kontrol etmek için bir startup başlatma kontrol listesi sunuyoruz.
- Fikriniz yenilikçi ve hedef kitleniz için katma değer yarattı.
- Yalın kanvası iş modeli tamamlandı.
- Bütçe hesaplandı ve gerekli sermaye temin edildi.
- Ekip oluşturma işlemi yapıldı.
- İşletmenin ismi belirlendi ve markalaşmanın ilk aşamaları (domain satın alma, logo, marka tescili vb.) tamamlandı.
- Gerekli izinler alındı.
- Proje web sitesi ve sosyal medya hesapları açıldı.
- Faaliyet için gerekli çalışma alanı ve ekipmanlar sağlandı.
- Startup için banka hesabı açıldı ve muhasebe departmanı faaliyete geçti.
- Kurucu ortaklar arasında sözleşme imzalandı ve her birinin hissesi belirlendi.
- Performansınız en az bir profesyonel mentor tarafından izleniyor ve mentor sizi yönlendiriyor.
- Ağ bağlantıları (networking) kuruldu.
- Ürün, pazarın ihtiyaçlarına göre üretildi ve sunuma hazırdır.
- Markalaşma süreci başladı.
- Pazarlama süreci başladı.
Bir startup başlatmak için kontrol listesinin tüm maddelerinin tamamlanmasını ve %100 hazır olmayı beklemenize gerek yoktur. Bunlardan bazılarını işin ilerleme sürecinde sağlayabilirsiniz; Örneğin, markanızı tescil ettirmeden devam edebilir ve bir işletmeye dönüştükten sonra bu işlemi yapabilirsiniz. Startup başlatma kontrol listeleri çeşitli işletmeler için farklıdır ve ihtiyaca göre yazılmalıdır. Bu bölümde sunulan kontrol listesi, farklı girişim türleri için genel bir örnektir.
Düşük sermaye ile girişimcilik yapmak mümkün mü?
Sermaye, bir girişimin ihtiyaçlarından biridir, ancak her şeyi belirleyen unsur değildir. Startupların birçoğu düşük sermayelerle başlamış ve sonunda büyük, yüksek karlı işletmelere dönüşmüştür.
Düşük sermaye ile bir startp başlatmak şunları dikkate alarak mümkün olacaktır:
- Bütçe yönetimini öğrenin.
- Maliyetleri doğru yönde harcayın ve planlamalar yapın.
- Yatırımcıları cezbetmek için planlama yapın.
- Esas olmayan gereksiz maliyetleri ortadan kaldırın.
Maliyetleri yöneterek ve doğru zamanda yatırım bularak, düşük sermaye ile bir girişim başlatmak da mümkündür.
Son söz
Bu makalemizde startupun ne olduğunu ve kurarken nelere dikkat etmeniz gerektiğini inceledik. Pazar ihtiyaçlarını inceleyerek ve temellerine uygun ve profesyonel bir şekilde pazar araştırması yaparak, bir süre sonra tam bir işletmeye dönüşebilecek ve karlı olabilecek başarılı bir girişim başlatabilirsiniz.
Bir girişim başlatmak uzaktan basit görünüyor ve zorlukları bile motivasyon videoları kadar tatlı geliyor. Uygulamaya geçme zamanı geldiğinde, tüm zorluklar bir saatte bitmez ve başarıya ulaşmak için düşündüğünüzden daha uzun süre beklemeniz gerekir. Düzenli müşteri geri bildirimi ve performans analizi gibi bazı yöntemler kullanmak başarı olasılığını artırabilir. Müşterinin tam olarak ne istediğini bildiğinizde ve bunu ona sunduğunuzda, başarılı bir startup başlatmışsınız demektir. Porsline’da, gelişim sürecini ve hedef kitlenin görüşlerini incelemenize yardımcı olacak performans analizi, pazar araştırması, pazarlama araştırması vb. için farklı anketler sunulmaktadır.
